Pergole ogrodowe, tarasowe - rodzaje, funkcje. Rośliny na pergolę

Pergole tarasoweWspółczesne pergole ogrodowe i tarasowe zachwycają prostą formą, funkcjonalnością i rozmiarem. Z niewielkich kratek ozdobnych na rośliny pnące "urosły" do ogromnych budowli ogrodowych i tarasowych, które chronią przed słońcem i są częścią architektury ogrodowej. Sprawdź, jak wyglądają nowoczesne pergole, z jakiego materiału są produkowane pergole tarasowe, a z jakiego te do ogrodu.

Od kilku sezonów obserwujemy renesans pergoli ogrodowych i tarasowych. Tym razem powracają one w wielkim stylu i jeszcze większym rozmiarze. Niewielkie kratki na rośliny pnące, które spotkaliśmy w babcinych ogródkach, obecnie są spotykane w formie potężnych konstrukcji chroniących przed słońcem i wiatrem. Współczesne pergole to minimalistyczne proste w formie ażurowe zadaszenie tarasów i patio w ogrodzie, które sprawiają, że dom nabiera nowoczesnego nieco futurystycznego looku. Wśród modnych pergoli przeważają proste bryły z żaluzjowym zadaszeniem, które coraz częściej zamiast roślinności są wypełnione kolorową tkaniną lub tworzywem sztucznym. Podpowiadamy jak wybrać pergolę do ogrodu i na taras i jak sprawić, żeby ta nowoczesna i minimalistyczna wtopiła się w otoczenie klasycznego domu.

Czym jest pergola?

Pergola jest ażurową konstrukcją dla roślin pnących, która w architekturze przestrzeni występuje od wielu wieków. Początkowo pergole pełniły jedynie funkcję dekoracyjną, była to drewniana lub metalowa konstrukcja wolnostojąca, przy której sadzono róże pnące, winogrona czy dzikie wino. Pergola kratka lub tunel pełniła funkcję podpory dla pędów tych roślin i zdobiła ogrody. Potem wykorzystywano pergolę nie tylko jak "rusztowanie" dla roślin, ale też tworzono przepiękne altany i mini tunele ogrodowe z pergoli obrośniętych przepięknymi kłączami. Współczesne pergole ogrodowe i tarasowe nie zawsze są wsparciem dla roślin pnących, coraz częściej pełnią funkcję zadaszenia na tarasie lub nad patio. Co ciekawe w aranżacji współczesnych pergoli rośliny najczęściej są zastępowane przez zwiewne kolorowe lub w barwach ziemi tkaniny, a także zasłony ogrodowe. Nowoczesne pergole to ogromny kwadratowy lub prostokątny stelaż z ażurowym zadaszeniem, najczęściej na wzór klasycznych żaluzji. Dostępne na rynku pergole powstają z drewna, metalu i aluminium.

Funkcje i rodzaje pergoli

Pergole ogrodowe i na taras - rodzaje i właściwości

Obecnie na rynku dostępnych jest kilka rodzajów pergoli ogrodowych. Różnią się zastosowaniem, wypełnieniem i materiałem, z którego powstały. Od kilku sezonów obserwujemy ich wielki powrót na tarasy i do ogrodów. A na rynku pojawiają się coraz to nowe modele i wzory pergoli ogrodowych i balkonowych. Do najczęściej spotykanych rodzajów zaliczamy:

  • Pergola kratka pionowa, czyli najprostsza wersja, którą można ustawić w ogrodzie na tarasie lub na balkonie. Ta niewielka konstrukcja ogrodowa, pełni głównie funkcję dekoracyjną, służy jako rusztowanie dla niewielkich roślin pnących takich jak: pnące róże, ozdobne bluszcze i inne kłącza, które potrzebują wsparcia. Wewnątrz takiej konstrukcji znajduje się ażurowe wypełnienie w paski lub kratkę, na której można przeplatać kłącza, tworząc fantazyjne kompozycje z roślin pnących;
  • Pergola kratka dwuskrzydłowa, czyli niewielki parawan najczęściej stosowany na tarasach i na balkonach. Konstrukcja jest bardzo zbliżona do poprzedniej. Jednak w tym wypadku składa się ona z dwóch elementów najczęściej połączonych zawiasami, umożliwiającymi dowolne ustawienie ukwieconego parawanu;
  • Pergola tunelowa, czyli z łukiem. Ten rodzaj konstrukcji jest bardzo popularny do tworzenia ukwieconych altan ogrodowych i tarasowych. Kiedyś pergole z łukiem z zamiłowaniem obsadzono winogronem. W praktyce tego rodzaju konstrukcja nie była funkcjonalna ze względu na opadające owoce i liczne owady "okupujące" zarówno winogron, jak i podłoże pod winogronem i wokół konstrukcji. Obecnie te konstrukcje tunelowe są najczęściej wykorzystywane do tworzenia księżycowych bram lub ozdobnych altanek obsadzanych kwitnącymi roślinami ozdobnymi;
  • Pergola lamelowa, czyli popularne od kilka lat ażurowe osłony metalowe, które można montować na np. siatce ogrodzeniowej. Ten rodzaj konstrukcji cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem, ze względu na funkcjonalność, estetykę i cenę. Minusem tego rozwiązania jest konieczność systematycznej impregnacji. Pergole metalowe dostępne w różnych rozmiarach wzorach. Delikatne metalowe konstrukcje powstają z plecionej cienkiej sklejki. Taka konstrukcja ma szansę przetrwać długie lata, ale pod warunkiem, że będzie dobrze zabezpieczona przed wilgocią. W przeciwnym razie już po dwóch, trzech sezonach będą już do wymiany.
  • Pergola segmentowa to obecnie najmłodsze rozwiązanie. Jest to dużych rozmiarów konstrukcja składająca, najczęściej z aluminiowego lub drewnianego stelaża. Są to najczęściej dwie lub cztery podpory i zadaszenie, które ma ażurowe wypełnienie przypominające klasyczne żaluzje. Dach pergoli segmentowej składa się z ruchomych piór, czyli aluminiowych lub drewnianych grubych desek, listewek lub profili, które można ustawiać pod różnym kątem. Ponadto te segmentowe konstrukcje mają wypełnienie z dedykowanej tkaniny hydrofobowej i odpornej na promienie UV, która zatrzymuje słońce, a także nie przecieka w czasie deszczu. Coraz częściej zastępują one klasyczne zadaszenie tarasu lub patio w ogrodzie i sprawiają, że budynek nabiera nowoczesnego charakteru. Tego typu konstrukcje są dostępne w różnych rozmiarach, jednak coraz więcej producentów oferuje pergole segmentowe na wymiar, które dzięki idealnemu dopasowaniu do bryły budynku czy aranżacji ogrodu stają się ozdobą całej posesji.

Pergola drewniana, stalowa czy aluminiowa?

Ze względu na przeznaczenie i rozmiar pergole ogrodowe i tarasowe powstają z różnych materiałów. Najpopularniejsze i stosowane od lat typu kratka, czyli niewielkich rozmiarów konstrukcje drewniane lub ze sklejki, a także metalowe spawane, lub aluminiowe. Małe pergole ogrodowe i tarasowe, których głównym zadaniem jest wsparcie dla roślin pnących, najczęściej powstają ze sklejki i listewek. Nieco masywniejsze drewniane spotykamy pod postacią większych parawanów ogrodowych i balkonowych, które są stabilne i można na nich przeplatać duże pnącza i cięższe kwiaty kwitnące. Metalowe spawane są dedykowane na taras, na którym tworzą ukwiecone i owocowe wejścia oraz księżycowe bramy. Tego typu konstrukcje spotykamy bardzo często w ogrodach rustykalnych, w których tradycyjnie można schronić pod pergolą z winogronem lub dzikim winem. Pergole z metalowych profili i grubych drewnianych bali tworzą najczęściej duże masywne konstrukcje, które zastępują altany i werandy. Tego typu konstrukcje często mają zadaszenie z tkanin wodoodpornych, a jedynie ściany są obrośnięte kłączami. Inną możliwością jest tymczasowe zadaszenie z tkaniny i tworzywa sztucznego, które chroni przed deszczem, zanim obrosną kłącza. Pergole aluminiowe to najczęściej modne segmentowe konstrukcje, które dają szereg możliwości aranżacji ogrodu i tarasu. Wśród materiałów, z których powstają, nie sposób nie wspomnieć o tkaninach hydrofobowych odpornych na promienie UV, które od kilku sezonów są integralną częścią współczesnych pergoli i często zastępują zadaszenie lub powstają z nich zasłony, które osłaniają przed słońcem i natrętnymi owadami.

Pergola tarasowa

Jakie funkcje powinna spełniać pergola ogrodowa?

Prawidłowo zaprojektowana pergola powinna spełniać kilka podstawowych funkcji.

  • Pierwsza to wsparcie dla roślin pnących. Zgodnie z pierwotnym zamysłem, pergole miały być konstrukcją, dzięki której kłącza mogą przybierać różne kształty;
  • Kolejną funkcją pergoli jest stworzenie osłony przed słońcem, a w ogrodach i na tarasach usytuowanych w pobliżu ulicy również przed ciekawskimi spojrzeniami przechodniów. Zatem pergola powinna pełnić również rolę zadaszenia i parawanu;
  • Równie ważną, jak dwie poprzednie, jest funkcja ozdobna. Dobrze zaprojektowana i zaaranżowana pergola powinna być piękna i zdobić taras lub ogród;
  • Na tarasie pergola jest zieloną oazą, dzięki której na świeżym powietrzu możemy miło spędzić czas, także schronić się przed deszczem i wiatrem bez konieczności zamykania się w czterech ścianach. Ukwiecona konstrukcja na tarasie jest przedłużeniem ogrodu, a w ogrodzie najczęściej stanowi najbardziej dekoracyjną część całej aranżacji zielonej przestrzeni, bywa stawiana dokładnie na wejściu do ogrodu. Wówczas jest czymś w rodzaju pięknej bramy, która zaprasza do wejścia do ogrodu. Ponadto duża pergola w ogrodzie jest prawdziwą oazą, w której niestraszny nam deszcz, wiatr i palące słońce;
  • Ostatnia i równie ważna funkcja pergoli jest wykorzystywana do tworzenia pionowych ogrodów. Na solidnej konstrukcji można zawiesić donice na różnych poziomach, wówczas oprócz kłączy na kratce można hodować wszystkie rodzaje roślin i kwiatów.

    Pergole ogrodowe

Pionowy ogródek warzywno owocowy na pergoli, czyli warzywa, owoce i zioła doniczkowe, które również można hodować w pionowo. Jest to rozwiązanie, które coraz więcej osób stosuje na miejskich balkonach i w niewielkich przydomowych ogródkach, w których nie ma miejsca na uprawę owoców i warzyw. Oczywiście taki pionowy ogródek nie da ogromnych plonów, ale na potrzeby kilkuosobowej rodziny w sezonie letnim powinno wystarczyć.

Jaki wzór pergoli na taras wybrać?

Wybierając pergolę tarasową, warto pamiętać, że jest to konstrukcja, która powinna pasować do projektu domu. Zatem do budynku o charakterze wiejskiej chaty nie będzie pasowała minimalistyczna, prosta w formie pergola segmentowa. Wówczas warto poszukać nieco rustykalnej z okrągłym zadaszeniem, które przypomina tą z babcinego tarasu. Natomiast nowoczesne minimalistyczne bryły budynków zyskają na lekkości, jeśli na tarasie zagości prostokątna lub kwadratowa aluminiowa, lub drewniana pergola segmentowa. Na wiejskim tarasie doskonale będzie się prezentowała konstrukcja obrośnięta kłączami, a na nowoczesnym minimalistycznym osłonięta dedykowaną tkaniną.

Jakie rośliny na pergolę wybrać?

Wybór roślin, którymi planujemy obsadzić pergolę, nie powinien być przypadkowy, ponieważ zarówno długość, jak i kolor kłączy ma znaczenie. Kolejna kwestia to kolor wielkość kwiatów. W pierwszej kolejności należy podjąć decyzję czy wybieramy rośliny kwitnące, kłącza zimozielone czy też krzewy owocowe. Osoby uczulone na jad owadów i nielubiące "brzęczenia" w miejscu relaksu, zdecydowanie powinny zrezygnować z roślin kwitnących i owocowych roślin, które przyciągają owady.

Jakie rośliny na pergolę?

Kierując się względami estetycznymi, podczas wyboru roślinności na pergolę, warto zastanowić się nad tym, jaki efekt chcemy uzyskać i w jakim czasie. Jeśli zależy nam na szybkim osłonięciu konstrukcji przez rośliny, warto wspierać się roślinami jednorocznymi, które szybko zarosną pergolę, zanim kłącza wieloletnie pokryją dach i ściany konstrukcji.

Powojnik wielkokwiatowy

Wśród roślin pnących naszym faworytem jest powojnik wielkokwiatowy (Clematis), który ma piękne fioletowe, białe lub niebieskie kwiaty, ale rośnie stosunkowo wolno i osłania pergolę od maja do października. Niestety, jest to wymagająca roślina, która lubi ciepłe i zacienione miejsca, więc sprawdzi się na ścianach, ale na dachu może jej być zbyt gorąco. Jednak aranżując pergolę, warto wybrać kilka gatunków roślin, które będą się uzupełniać. Dzikie wino posadzone w donicy i oplecione na konstrukcji, z powodzeniem poradzi sobie nawet z palącym słońcem i będzie wypuszczać pędy w miejscach zbyt upalnych dla powojnika wielkokwiatowego. W pierwszym i drugim roku od posadzenia roślin na pergoli aranżację tarasu i ogrodu można uzupełnić o kwitnący groszek czy nasturcję pnącą, które już pod koniec maja lub w pierwszej połowie czerwca zaczną obrastać tą konstrukcję. Wysiewając rośliny jednoroczne, jak wspomniane wyżej gatunki, należy mieć na uwadze, że dwie lub trzy nasturcje nie pokrywają całej konstrukcji, dlatego warto w skrzynkach balkonowych posiać po dwa rzędy tych roślin dookoła całej konstrukcji. Oczywiście wysiewanie i pielęgnacja co roku takiej ilości roślin, może być męcząca, ale doraźnie przez dwa lub trzy sezony, zanim urosną kłącza właściwe, jest idealnym rozwiązaniem.

Winnik zmienny

To jedno z najmniej wymagających kłączy - rośnie w każdej glebie i na każdym stanowisku. Rocznie jedno kłącze może osiągnąć długość nawet do 4 metrów. Piękne duże liście, poskręcane kłącza, same oplatają się na pergoli. Na jesieni liście winnika zaczynają się przebarwiać i uzyskują kolor od żółtego przez biały i różowy. W tym czasie na kłączu pojawiają się niejadalne owoce wielkości jagód, które przybierają kolor od jasnożółtego, bladoróżowego po ciemny granat. Wtedy też naszą altanę odwiedzają najróżniejsze gatunki ptaków, dla których owoce winnika są prawdziwym przysmakiem. Winnik należy do roślin miododajnych i kilka razy do roku pojawiają się na nim pszczoły, które są tak zajęte zbieraniem nektaru, że nie zwracają uwagi na ludzi.

Sadząc winnik zmienny, warto pamiętać, że szybki wzrost, który na początku obsadzania pergoli uważamy za atut, potem może być kłopotliwy. Dlatego winnik warto sadzić w donicach, które umieszczamy w gruncie i regularnie podcinamy. Zaniechanie podcinania nawet przez jeden sezon sprawi, że roślina zacznie szukać nowych miejsc do zakorzenienia. Leżące kłącza na ziemi, szybko puszczą długie korzenie w niepożądanych miejscach.

Winorośl właściwa

To kolejny pomysł na pergolę ogrodową - na jednej możemy opleść kilka gatunków winogron, który będzie doskonałą ozdobą. Kolorowe owoce i liście w różnych odcieniach zieleni tworzą przepiękny śródziemnomorski zakątek. Do rustykalnego ogrodu najlepiej sprawdzi się czarny winogron i czerwone róże pnące oraz nasturcje. Jeśli zaniechamy oprysków i nawożenia latem oprócz pięknej ozdoby ogrodu i smacznych owoców, uzyskamy równie smaczne kwiaty nasturcji, które są jadalne i mogą zdobić letnie sałatki oraz zupy.

Róże pnące

Już w trzecim roku mogą oplątać całą pergolę typu kratka. W przypadku tych dużych tarasowych - konieczne będzie zasadzenie kilkunastu krzewów różanych. Doskonałym pomysłem jest również połączenie kilku kwitnących kłączy i różnorodnej kolorystyce i różnych rozmiarach.

Wiciokrzew pomorski

To szybko rosnące kłącze, którego pędy już w drugim roku osiągają długość około 2 metrów. Kilkuletnia roślina ma roczne przyrosty od 1 do 2 metrów i pięknie oplata altany. A w sezonie letnim zachwyca dużymi pięknymi kwiatami.

Wybór roślin na pergolę jest niezwykle trudny, ponieważ różnorodność gatunków bardzo duża. Warto jednak pamiętać, że rośliny z dużymi przyrostami, choć szybko pokryją całą pergolę, są pracochłonne i wymagają regularnego przycinania. Niepodcinane mogą zarosnąć nie tylko ściany zewnętrzne, ale też wnętrze pergoli. Ponadto kłącza mają to do siebie, że szybko się ukorzeniają, a to oznacza, że cała konstrukcja wymaga stałej kontroli. W przeciwnym razie kłącze, które zasadziliśmy, wkrótce może opanować trawnik czy rabaty kwiatowe. Większość roślin pnących jest bardzo ekspansywna i wymaga stałej kontroli i systematycznej pielęgnacji. Nie podcinane kłącza i kwiaty pnące wieloletnie, szybko dziczeją i mogą opanować część, a nawet cały ogród.

Komentarze