Fasada - funkcje, rodzaje, trendy

Fasada to frontowa część elewacji pełniąca funkcję reprezentacyjną, dzięki niej domy i budynki zyskują niepowtarzalny, indywidualny wygląd. Pierwsze fasady powstawały już starożytności, charakteryzował je przepych i niemal chirurgiczna precyzja wykonawców. Na przełomie wieków rodzaj, materiały i style fasad zmieniały się jednak nadal można obserwować na przedwojennych kamienicach misternie wykonane płaskorzeźby zdobiące budynek i tzw. "koronkowe balustrady".

W architekturze rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje fasad: frontową, która jak sama nazwa wskazuje, występuje tylko na jednej frontowej ścianie i narożną, która znajduje zastosowanie w przypadku domów usytuowanych u zbiegu dwóch ulic.

Przedwojenne fasady charakteryzował przepych, bardzo często frontowe ściany dawnych budynków przypominały dzieła sztuki. Płaskorzeźby zdobiące ściany i wejścia do kamienic oraz domów, ozdobne ramki wokół okien i drzwi, a także monumentalne kolumny i starannie zdobione balkony. Współczesne fasady są absolutnym przeciwieństwem tych sprzed lat. Obecnie stawia się na surowy, chłodny minimalizm. Zamiast całego mnóstwa zachwycających ozdób elewacyjnych podkreśla się pojedyncze elementy konstrukcyjne. Kiedyś budynki ozdabiano by nadać im łagodniejszego charakteru, ocieplić konstrukcję, dziś architekci traktują budynek jako zbiór brył i figur geometrycznych - modne jest zatem podkreślenie geometrii budynku, nadanie mu dynamiki i lekkości.

Na przełomie lat zmieniły się również materiały wykańczające fasadę, gipsowe i kamienne płaskorzeźby można obserwować tylko na zabytkowych budynkach, fakturowany tynk ozdobny modny jeszcze kilka sezonów temu też powoli odchodzi w zapomnienie - jedynie niezawodny naturalny kamień i drewno wpisują w nowoczesne trendy. Podobnie jak w aranżacji wnętrz gładki niczym tafla szkła beton jest jednym z najpopularniejszych materiałów zdobiących współczesne fasady domów i budynków przemysłowych. Szkło, aluminium i blacha to kolejne teraźniejsze rozwiązania stosowane jako materiał wykończeniowych frontowych ścian budynków.

Funkcje fasady

Fasada pełni funkcję reprezentacyjną i ochronną - podobnie jak cała elewacja ma za zadanie chronić mury przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Współczesna architektura jest połączeniem designu i funkcjonalności. Na fasadach budynków coraz częściej montuje się ozdobne panele solarne, duże tafle szkła samoczyszczącego, które umożliwiają obserwowanie krajobrazu lub panoramy miasta, a jednocześnie odbijają światło w taki sposób, że z zewnątrz wyglądają jak ogromne lustrzane ściany. Architekci wciąż szukają nowych rozwiązań, tak by w maksymalnym stopniu wykorzystać różne możliwości.

Rodzaje fasad

Na przełomie kilku ostatnich lat rynek materiałów elewacyjnych i tych dedykowanych jedynie na frontowe ściany przeszedł prawdziwą rewolucję. Modnymi i coraz częściej stosowanymi rozwiązaniami są:

• Fasada wentylowana, czyli swego rodzaju poduszki powietrzne, które nie dopuszczają do zawilgocenia domu. Rozwiązanie to zmniejsza również poziom wilgoci w budynkach, wypychając ją na zewnątrz. Fasady wentylowane mają właściwości termoizolacyjne, zimą nie przepuszczają chłodu, a latem ciepła.
• Fasada szklana - to duże tafle gładkiego szkła, z których tworzy się bardzo efektowne przeszklone ściany, przepuszczające światło dzienne, ale w stopniu nie drażniącym domowników. Szkło stosowane na dużych powierzchniach ma właściwości samoczyszczące i odbijające światła, z zewnątrz wygląda jak duża lustrzana ściana, zapewniając domownikom prywatność nawet przy zapalonym świetle. Szkło wykorzystywane jako budulec na ściany charakteryzuje się bardzo dużą odpornością na czynniki mechaniczne i pogodowe, a także ucisk. Kolejną zaletą tego rozwiązania jest fakt, że szkło pozostaje w nienaruszonym stanie przez długie lata i nie wymaga konserwacji przez cały okres użytkowania.
• Fasada aluminiowa jest głównie stosowana w budownictwie przemysłowym, jako wizytówka siedzib dużych korporacji i budynków użyteczności publicznej. Jest to materiał, dzięki któremu fasada może przybierać różne kształty. Bardzo często ten rodzaj materiału występuje w połączeniu ze szkłem, budynek z taką fasadą przepięknie lśni w słońcu, jest nowoczesny, elegancki i bardzo ekskluzywny.
• Fasada stalowa jest to kolejny ukłon w kierunki ultranowoczesnych projektów, które podbiły serca architektów. Fasada stalowa to połączenie masywnych stalowych słupów, które stabilizują i dodają surowego charakteru dużym przeszklonym powierzchniom. Obecnie rozwiązanie to jest najczęściej stosowane w biurowcach, korporacjach i budynkach przemysłowych.
• Fasada solarna - jest połączeniem funkcjonalności i designu. Piękne gładkie panele solarne zdobią budynek i pozyskują energię z promieni słonecznych. Fasadę solarną można połączyć ze szkłem, naturalnym kamieniem, drewnem i gładkim ozdobnym betonem. Jest to rozwiązanie idealnie wpisujące się w nurt minimalistyczny.
• Fasada drewniana - obecnie zamiast ciężkich desek elewacyjnych stosuje się okładzinę drewnianą, która jest odporna na czynniki mechaniczne i pogodowe. Ponadto coraz większą popularnością cieszą się deski i okładziny elewacyjne kompozytowe, które perfekcyjnie imitują drewno ale charakteryzują się większą odpornością na wszelkie uszkodzenia, wilgoć, zmiany temperatur i nie wymagają konserwacji. Współczesne drewniane fasady nie są stosowane na całej frontowej ścianie budynku, a jedynie podkreślają jedne z elementów konstrukcyjnych. Najmodniejsze połączenie to drewno i szkło, drewno i beton oraz drewno i aluminium.
• Fasada z naturalnego kamienia to jeden z trendów, który nigdy nie wychodzi z mody. Naturalny kamień w aranżacji budynków zapisał się na dobre, zmienia się jedynie sposób jego obróbki. Obecnie najmodniejszy jest łupany, nieco surowy kamień oraz zupełnie gładki w postaci bardzo dużych płyt elewacyjnych w odcieniach szarości od bardzo ciemnego antracytu po popielaty.
• Betonowa fasada to hit ostatnich lat, najpierw beton ozdobny był stosowany we wnętrzach jako dodatek, teraz występuje jako materiał zdobiący ściany budynków. Beton elewacyjny to duże betonowe płyty w jednym z odcieni szarości lub całe elementy z gładkiego betonu. Materiał ten łączy się ze szkłem, stalą, aluminium, drewnem, a nawet naturalnym kamieniem, a każda z kompozycji wygląda równie dobrze.

Modna fasada - czyli jak ozdobić ścianę frontową domu?

Reasumując współczesna fasada budynku, nie posiada żadnych dodatkowych ozdób, główną cechą trendów w elewacji jest surowa minimalistyczna elegancja. W nowoczesnym budownictwie najważniejsza jest geometria, podkreślenie elementów konstrukcyjnych budowli. Kwadraty, prostokąty i proste linie to te części budynku, które warto wyeksponować, np. malując na kontrastujący kolor. Dzięki zastosowaniu aluminium czy dużych arkuszy blachy architekci nadają współczesnym budowlom zupełnie nieoczekiwane i trudne do osiągnięcia w dotychczasowym budownictwie owalne, lekkie kształty sprawiając, że przeszklona fasada z pięknie połyskującymi blaszanymi lub aluminiowymi elementami przypomina wielką falę lub tworzy iluzję "płynącej lub powiewającej" na wietrze budowli. Stawia się na nowoczesny minimalizm oraz nowatorskie rozwiązania.